Może właściwiej na początek wyjaśnić czym współuzależnienie nie jest. Współuzależnienie na pewno nie jest chorobą – jest to sposób przystosowania się do długotrwałej sytuacji problemowej, jaką jest niewątpliwie nadużywanie alkoholu przez jednego z członków rodziny. Jest to sposób adaptacji do życia w destrukcji, którą wprowadza zachowanie osoby uzależnionej nie tylko od środków psychoaktywnych ale również od zachowań ( w tym patologiczny hazard).Nadużywanie alkoholu przez jednego z członków rodziny narusza porządek funkcjonowania całego systemu rodzinnego, jest przyczyną cierpienia dorosłych i dzieci. Narastanie problemu alkoholowego skłania niepijących członków rodziny do szukania sposobów pozwalających im przetrwać w sytuacji notorycznego stresu, braku poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji, niemożności zaspokojenia elementarnych potrzeb psychologicznych, a czasami również biologicznych. Osoba pijąca z biegiem czasu coraz silniej koncentruje się na alkoholu, wycofuje się z pełnienia ról życiowych, a czasem nawet interesować się swoimi bliskimi. W końcu sama zaczyna wymagać opieki i obsługi.
Życie w długotrwałym stresie spowodowanym piciem osoby bliskiej i brak skuteczności własnych działań nakierowanych na rozwiązanie problemu picia powodują poważne konsekwencje psychologiczne takie jak:
- chaos emocjonalny,
- huśtawka nastrojów,
- stany lękowe i depresyjne,
- nerwice,
- brak poczucia sensu i celu,
- zakłócenie wzorców normy i zdrowia,
- nierealistyczne oczekiwania,
- pustkę duchową i brak nadziei,
- samotność,
- poczucie niemożności rozstania się,
- czasami nadużywanie substancji psychoaktywnych (zwłaszcza leków nasennych i uspokajających)
- trudności w rozpoznawaniu własnych potrzeb, w realizacji własnych pragnień, ambicji i celów
- wyraźnie odczuwane obniżenie jakości życia.
Osoba współuzależniona:
- Przejawia silną koncentrację myśli, uczuć i zachowań na zachowaniach alkoholowych osoby pijącej,
- Szuka coraz to nowych usprawiedliwień dla picia (np. „gdyby nie kłopoty z pracą”) i zaprzeczania problemowi („pije tak jak inni”),
- Ukrywa problem picia przed otoczeniem,
- Przejmuje kontrolę nad piciem osoby bliskiej ograniczając sytuacje alkoholowe poprzez m.in.: wylewanie alkoholu, odmierzanie ilości, kupowanie alkoholu, aby partner nie wychodził z domu,
- Przejmuje odpowiedzialność za zachowania pijącego partnera, łagodzi konsekwencje picia: kłamiąc, płacąc długi, tłumacząc nieobecności w pracy, dbając o higienę pijącego i jego wizerunek,
- Przejmuje za osobę pijącą obowiązki domowe, które ona zaniedbuje.
- Izoluje się od osób spoza rodziny,
- Zaniedbuje własne potrzeby na rzecz potrzeb męża / żony.
Współuzależnienie diagnozuje się wyłącznie u osób dorosłych, które w sposób formalny mogą wybrać inną drogę poradzenia sobie z problemem picia partnera.